Dziecko, bez względu na wiek, może być spadkobiercą. Prawo nie stawia ograniczeń co do wieku osoby, której przysługiwać ma spadek. Dziedziczenie przez małoletniego związane jest jednak z pewnymi szczególnymi formalnościami.
Spis treści
Kto może być spadkobiercą?
Zgodnie z kodeksem cywilnym otrzymać spadek może w szczególności każda osoba fizyczna, która została powołana do spadku na podstawie testamentu lub ustawy. Ważne jest, by dana osoba żyła w chwili otwarcia spadku. Oznacza to, że spadkobierca musi „przeżyć” spadkodawcę. Tym samym nie może nic odziedziczyć ktoś, kto zmarł przed spadkodawcą. Więcej na temat podstaw dziedziczenia możesz przeczytać w artykule Rodzaje dziedziczenia – na jakiej podstawie odbywa się dziedziczenie?
Małoletni może dziedziczyć
Dziecko, bez względu na wiek, może być spadkobiercą. Co więcej, dziedziczyć może także dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone (tzw. nasciturus). Małoletni dziedziczy tak jak pozostali spadkobiercy, tzn. pod warunkiem, że jest w tzw. kręgu spadkobierców. Tym samym spadek będzie przysługiwać dziecku wtedy, gdy spadkodawca w testamencie przewidział dla niego jakikolwiek majątek oraz gdy małoletni dziedziczy na podstawie ustawy.
przeczytaj także: Dziedziczenie ustawowe, czyli kto dziedziczy gdy nie ma testamentu.
Przyjęcie spadku przysługującego dziecku
O ile nie ma ograniczeń, by dziecko zostało powołane do spadku (np. w testamencie) to dziedziczenie przez małoletniego wymaga pewnych szczególnych formalności. Wynika to stąd, że osoba składająca oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych. Osoby niepełnoletnie takiej zdolności nie mają. Tym samym małoletni nie może osobiście złożyć takiego oświadczenia. Potrzebny do tego jest przedstawiciel ustawowy działający w imieniu dziecka. Najczęściej takim przedstawicielem są rodzice.
Co ważne istotny tutaj jest moment składania oświadczenia. Nie stanowi więc przeszkody fakt, że spadkobierca w momencie otwarcia spadku nie posiadał pełnej zdolności do czynności prawnych.
Przykład: spadkodawca zmarł 10 lutego 2019 roku. Do połowy spadku powołał swojego syna Mateusza. W momencie śmierci ojca Mateusz miał 17 lat, jednakże z uwagi na to, że urodził się 15 marca 2001 roku, może poczekać do osiągnięcia pełnoletności i samodzielnie złożyć oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
Wymagana zgoda sądu
Rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres tzw. zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. W związku z tym, oświadczenie złożone bez zgody sądu będzie nieważne. Zatem jeśli dziecko ma cokolwiek odziedziczyć albo ma odrzucić spadek (np. gdy w jego skład wchodzą głównie długi) to najpierw przedstawiciel ustawowy (np. rodzic) powinien złożyć wniosek do sądu o uzyskanie zgody.
Co ważne, wniosek o wydanie zgody złożony przez przedstawiciela ustawowego do sądu opiekuńczego przerywa bieg 6-miesięcznego terminu, po którym automatycznie następuje przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Po złożeniu takiego wniosku sąd w postępowaniu o wydanie zgody na dokonanie czynności prawnej przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka, bierze pod uwagę przede wszystkim ochronę interesów majątkowych małoletniego oraz jest zobowiązany zbadać okoliczności, czy planowana czynność prawna ma na celu ochronę prawa małoletniego oraz czy jest dla dziecka korzystna.
Podstawa prawna
Kodeks cywilny: art. 927, 1015.
Kodeks rodzinny i opiekuńczy: art. 101.
