Przy załatwianiu formalności spadkowych kluczowe znaczenie ma wykazanie, że jest się spadkobiercą. Są dwie drogi do uzyskania dokumentu poświadczającego nasze prawo do spadku. Pierwsza wymaga wizyty u notariusza, druga wiąże się ze złożeniem wniosku do sądu. Z tego artykułu dowiesz się jak uzyskać dowód bycia spadkobiercą.
Spis treści
Kiedy następuje nabycie spadku?
Zasadą jest, że spadek nabywa się już w chwili śmierci spadkodawcy, tj. z chwilą otwarcia spadku. Sama wiedza o tym, że jesteśmy spadkobiercami nie jest jednak wystarczająca do rozporządzania odziedziczonym majątkiem. W praktyce wymagane jest byśmy posiadali dowód potwierdzający bycie spadkobiercą. Takim dowodem jest postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku (wydawane przez sąd) lub akt poświadczenia dziedziczenia (sporządzany przez notariusza). Stanowi o tym wprost art. 1025 Kodeksu cywilnego.
Art. 1025. KC [Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku; akt poświadczenia dziedziczenia]
§ 1. Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia.
§ 2. Domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.
§ 3. Przeciwko domniemaniu wynikającemu ze stwierdzenia nabycia spadku nie można powoływać się na domniemanie wynikające z zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia.
To do nas należy wybór, który dokument zdecydujemy się uzyskać. Praktyka pokazuje jednak, że wiele zależy od relacji panujących między osobami uprawnionymi do spadku. Jeśli spadkobiercy są zgodni, wówczas najkorzystniejsze i najszybsze będzie udanie się do notariusza. Jeśli jednak mamy do czynienia z konfliktem, to warto zdecydować się na sądowe ustalenie kręgu uprawnionych do spadku.
wypełnij poniższy formularz, by skontaktować się z prawnikiem
Notarialny akt poświadczenia dziedziczenia
Pierwszym sposobem na skuteczne wykazanie prawa do spadku jest uzyskanie notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia. Ta droga jest zwykle prostsza i szybsza od sądowego ustalania kręgu spadkobierców.
Art. 95a. ustawy Prawo o notariacie [Akt poświadczenia dziedziczenia]
Notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, z wyłączeniem dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych.
Należy jednak mieć na uwadze, że wprowadzenie do polskiego systemu prawnego notarialnego poświadczenia dziedziczenia miało uprościć i przyspieszyć załatwianie przez osoby uprawnione niezbędnych formalności spadkowych związanych ze śmiercią osoby im bliskiej i dziedziczeniem po niej w sprawach niespornych (niekonfliktowych). Dlatego przez wybraniem tej drogi upewnij się, że pozostali spadkobiercy są zgodni co do przysługującej im części spadku. W przypadku aprobaty pozostałych uprawnionych do spadku, możecie udać się do dowolnego notariusza.
Notariusz może odmówić sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, gdy w stosunku do spadku został już uprzednio sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia spadku lub zostało wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Podobnie gdy w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzeniu nie były obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy, lub gdy okaże się, że istnieją lub istniały testamenty, które nie zostały otwarte lub ogłoszone.
Opłata za notarialny akt poświadczenia dziedziczenia
Zgodnie z art. 10a § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.06.2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej, za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, uzupełniającego aktu poświadczenia dziedziczenia w zakresie spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne maksymalna stawka wynosi 50 zł. Ponadto należy zapłacić 5 zł za wpis do rejestru spadkowego.
Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku
Drugim sposobem jest uzyskanie sądowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku inicjowane jest na wniosek osoby, która ma w tym interes. Pojęcie interesu jest rozumiane szeroko i mają go przede wszystkim spadkobiercy (ustawowi i testamentowi), zapisobiercy oraz ich następcy prawni. Do wniosku powinien zostać dołączony akt zgonu spadkodawcy. Do wydania takiego postanowienia właściwy jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część.
Art. 669. KPC [Rozprawa]
Sąd spadku wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby mogące wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi.
Opłata za wniosek o stwierdzenia nabycia spadku
Zgodnie z art. 49 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych opłata od takiego wniosku wynosi 100 zł. Ponadto należy zapłacić 5 zł za wpis do rejestru spadkowego.
