Odprawa pośmiertna

Odprawa pośmiertna – kiedy i komu przysługuje?

Kodeks pracy przewiduje pewien rodzaj wsparcia dla bliskich zmarłego pracownika – odprawę pośmiertną. Świadczenie to przysługuje bez względu na staż pracy zmarłego pracownika. Warto pamiętać, by w odpowiednim czasie zgłosić się do pracodawcy, zanim prawo do odprawy pośmiertnej się przedawni. Z tego artykułu dowiesz się czym jest odprawa pośmiertna, ile wynosi oraz kto jest do niej uprawniony.

Czym jest odprawa pośmiertna?

Odprawa pośmiertna to jednorazowe świadczenie pracodawcy wypłacane członkom rodziny zmarłego pracownika Prawo do odprawy jest uprawnieniem osobistym ściśle określonych członków rodziny zmarłego pracownika. Z tej przyczyny nie wchodzi w skład masy spadkowej po zmarłym pracowniku. Zatem jeśli nie ma osób uprawnionych do takiej odprawy to pracodawca nie wypłaca jej żadnej innej osobie (np. pozostałym spadkobiercom).

Podstawą prawną dla żądania oprawy pośmiertnej jest art. 93 Kodeksu pracy.

Przeczytaj także: Co to jest spadek i co wchodzi w skład spadku?

Komu przysługuje odprawa pośmiertna?

Odprawa pośmiertna przysługuje rodzinie zmarłego pracownika. Kodeks pracy wskazuje, że odprawa przysługuje:

  1. małżonkowi,
  2. członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej

Odprawa pośmiertna dla małżonka

Od małżonka nie wymaga się spełnienia przesłanek warunkujących prawo do renty rodzinnej. Oznacza to, że jedynym warunkiem nabycia prawa do odprawy pośmiertnej jest w tym przypadku pozostawanie przez pracownika w związku małżeńskim w chwili śmierci. Od małżonka pracownika nie wymaga się w szczególności spełnienia przesłanek dotyczących wieku, niezdolności do pracy, wychowywania dzieci uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym czy pozostawania we wspólności małżeńskiej z pracownikiem.

Zatem małżonek, co do zasady, zawsze jest uprawniony do otrzymania odprawy pośmiertnej. Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy wobec małżonków orzeczono separację. Orzeczenie separacji ma dla odprawy pośmiertnej skutki takie jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód.

Odprawa pośmiertna dla pozostałych członków rodziny

Oprócz małżonka, odprawa pośmiertna przysługuje pozostałym członkom rodziny spełniającym warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej. Chodzi zatem o:

  • dzieci własne, dzieci małżonka oraz dzieci przysposobione – do ukończenia przez nich 16. roku życia, a jeśli kontynuują naukę, to do jej ukończenia (nie dłużej niż do 25. roku życia, ewentualnie bez ograniczeń wiekowych, jeśli są całkowicie niezdolne do pracy);
  • dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, w tym również w ramach tzw. rodziny zastępczej (przy czym istotne jest, że dzieci musiały zostać przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej rok przed śmiercią ubezpieczonego. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy śmierć jest następstwem wypadku w pracy, a dzieci nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach);
  • przyjęte na wychowanie i utrzymanie wnuki, rodzeństwo;
  • rodzice – w tym również ojczymowie, macochy, osoby przysposabiające. W tym przypadku odprawa pośmiertna należy się tylko wtedy, gdy wymienione osoby są niezdolne do pracy lub ukończyły 50 lat albo wychowują co najmniej jedno z dzieci, wnuków, rodzeństwa uprawnionych do renty po zmarłym pracowniku.

Wysokość odprawy pośmiertnej

Wysokość odprawy uzależniona jest od stażu pracy u aktualnego pracodawcy i wynosi: 

  • miesięczne wynagrodzenie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 10 lat
  • 3-miesięczne wynagrodzenie – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 10 lat
  • 6-miesięczne wynagrodzenie – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 15 lat.

Ostateczna wysokość odprawy pośmiertnej zależy od liczby osób do niej uprawnionych. Jeżeli do odprawy pośmiertnej uprawniona jest tylko jedna osoba to przysługuje jej połowa kwoty przewidzianej przez przepisy. Natomiast w pełnej wysokości odprawa przysługuje w przypadku, gdy są do niej uprawnione co najmniej dwie osoby. Wówczas odprawa jest dzielona w równych częściach pomiędzy wszystkich uprawnionych.

Wyjątek, gdy odprawa pośmiertna nie przysługuje

Czasami pracodawca w całości lub w części zostaje zwolniony z obowiązku wypłaty odprawy pośmiertnej. Jest tak wtedy, gdy doszło do zawarcia między zatrudniającym a zakładem ubezpieczeń umowy ubezpieczenia pracownika na życie. Jednakże to wyłączenie obejmuje jedynie przypadki, gdy pracodawca w całości partycypuje w składkach związanych z zawartą umową ubezpieczenia. Bez znaczenia jest nazwa i rodzaj umowy zawartej przez pracodawcę z ubezpieczycielem. Decydujące znaczenie ma to, czy członkowie rodziny, którzy byliby uprawnieni do odprawy, otrzymali odszkodowanie.

Zwolnienie pracodawcy z obowiązku wypłaty odprawy nie nastąpi więc, gdy to pracownik w całości lub w części opłacał składki z tytułu ubezpieczenia na życie. Przepis, który o tym mówi, odwołuje się do zasady pełnego zaspokojenia prawa do odprawy. Dlatego, gdy wysokość odszkodowania wypłaconego przez instytucję ubezpieczeniową jest niższa od wartości odprawy pośmiertnej, to uprawnieni członkowie rodziny mogą żądać uzupełnienia brakującej części (tzw. roszczenie uzupełniające).

Odprawa pośmiertna a podatek

Oprawa pośmiertna jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych. Wynika to z art. 21 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przeczytaj także: Podatek od spadku i darowizny – ile wynosi, jak go obliczyć, kto nie płaci?

Odprawa pośmiertna a przedawnienie

Zgodnie z art. 291 § 1 Kodeksu pracy roszczenie o wypłatę odprawy pośmiertnej przedawnia się z upływem 3 lat od dnia wymagalności. Dniem wymagalności, przy odprawie pośmiertnej, jest dzień śmierci pracownika.

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Shopping Cart
0
    0
    Twój Koszyk
    Twój Koszyk jest pustyWróć do Sklepu

    Potrzebujesz pomocy prawnej
    z zakresu Prawa Spadkowego?

    kliknij w poniższy przycisk i umów się na konsultację!